Ο γνωμοδοτών δικηγόροςΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΗ:
Προς την πρωτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση με την επωνυμία «ΣΥΛΛΟΓΟΣ
ΔΑΣΚΑΛΩΝ ΚΑΙ ΝΗΠΙΑΓΩΓΩΝ ‘’Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ’’»
Προς απάντηση του ερωτήματος που έλαβα από τον σύλλογο δασκάλων και
νηπιαγωγών «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» σχετικά με την δυνατότητα χορήγησης της τρίμηνης
άδειας του άρθρου 53 του νόμου 3584/2007 όπως αυτό τροποποιήθηκε με το
άρθρο 34 του νόμου 4590/2019 και κατόπιν με το αρ. 29 του νόμου 5043/2023 και
πριν την έκδοση τελεσίδικης απόφασης από το Δικαστήριο για την υιοθεσία του
τέκνου, επάγομαι τα κάτωθι:
Κατά τις διατάξεις του αρ. 53 του νόμου 3584/2007 όπως αυτό τροποποιήθηκε με
το άρθρο 34 του νόμου 4590/2019 και κατόπιν με το αρ. 29 του νόμου 5043/2023,
προβλέπεται ότι σε δημόσιους υπαλλήλους που υιοθετούν τέκνο χορηγείται άδεια
3 μηνών με πλήρεις αποδοχές εντός του πρώτου εξαμήνου μετά την περαίωση της
διαδικασίας της υιοθεσίας ή της αναδοχής αντίστοιχα, εφόσον το υιοθετημένο ή το
αναδεχόμενο τέκνο είναι ηλικίας έως 8 ετών. Περαιτέρω με το β’ εδάφιο του
ανωτέρω άρθρου προβλέπεται η δυνατότητα χορήγησης του ενός μηνός της άδειας
αυτής για το διάστημα πριν την υιοθεσία ή την αναδοχή.
Από την διάταξη αυτή δεν προκύπτει με σαφήνεια η έννοια της περαίωσης της
διαδικασίας της υιοθεσίας και γι’ αυτό η ερμηνεία της καθώς και το αν η τρίμηνη
αυτή γονική άδεια μπορεί να χορηγηθεί και για το διάστημα πριν την έκδοση
τελεσίδικης δικαστικής απόφασης για την υιοθεσία του τέκνου, οφείλει να γίνει με
βάση το πνεύμα και τον σκοπό του νόμου.
Το άρθρο 33 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της ΕΕ ορίζει ότι εξασφαλίζεται
η νομική, οικονομική και κοινωνική προστασία της οικογένειας, ενώ με την παρ. 2
του ανωτέρω άρθρου ορίζεται ότι κάθε πρόσωπο, προκειμένου να μπορεί να
συνδυάζει την οικογενειακή με την επαγγελματική ζωή του, έχει δικαίωμα
προστασίας από την απόλυση για λόγους που συνδέονται με τη μητρότητα, καθώς
και δικαίωμα αμειβόμενης άδειας μητρότητας και γονικής άδειας μετά τη γέννηση
ή την υιοθεσία παιδιού. Ακόμα, η υπ’ αρ. 92/85/ΕΟΚ οδηγία του Συμβουλίου της
Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία εκδόθηκε για την εφαρμογή μέτρων στο εσωτερικό
του κάθε κράτους- μέλους, που αποβλέπουν στη βελτίωση της υγείας και της
ασφάλειας κατά την εργασία των εγκύων, λεχώνων και γαλουχουσών εργαζομένων,
εκδόθηκε ακριβώς στην βάση της ανάγκης θεσμοθέτησης και πρόβλεψης
διευκολύνσεων προς τις εργαζόμενες μητέρες, οι οποίες δεν αποβλέπουν μόνο στην
προστασία της βιολογικής κατάστασης της γυναίκας κατά την εγκυμοσύνη αλλά και
στην προστασία των σχέσεων μεταξύ της γυναίκας και του τέκνου ώστε να
αποφευχθούν να διαταραχθούν οι σχέσεις αυτές από την σώρευση βαρών που
προκύπτουν από την ταυτόχρονη άσκηση του επαγγέλματος.
Στο πλαίσιο αυτό, στο εσωτερικό της ελληνικής έννομης τάξης έχουν θεσπιστεί
διατάξεις που παρέχουν την δυνατότητα χορήγησης αδειών και μετά το πέρας της
εγκυμοσύνης και της λοχείας, ακριβώς στην βάση της πρόβλεψης μέτρων για την
προστασία της οικογένειας. Επομένως, με βάση τα ανωτέρω η πρόβλεψη
διευκολύνσεων για τους δημόσιους υπαλλήλους με οικογενειακές υποχρεώσεις,
όπως ορίζονται και ισχύουν με το ανωτέρω αναφερόμενο άρθρο, εντάσσεται
ακριβώς στην ανάγκη χορήγησης γονικών αδειών στα πλαίσια της συνταγματικά
άλλωστε κατοχυρωμένης προστασίας της οικογένειας, αποσκοπώντας στην
διαφύλαξη και την ενίσχυση των σχέσεων μεταξύ των γονέων και του τέκνου ειδικά
στις περιόδους που αυτό είναι πιο ευάλωτο και στις περιόδους που εκκινεί η
ανάπτυξη αυτών των σχέσεων.
Η πρόβλεψη ειδικής διάταξης για την περίπτωση των δημόσιων υπαλλήλων που
υιοθετούν τέκνο έως 8 ετών, εντάσσεται ακριβώς στο πλαίσιο του ότι δεν χρήζει
προστασίας μόνο η εγκυμοσύνη και η σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας στα
πλαίσια αυτής, αλλά χρήζει προστασίας και η ίδια η οικογένεια, έννοια η οποία αν
και νομικά αόριστη εξειδικεύεται ακριβώς από τις σχέσεις αυτές που
αναπτύσσονται μεταξύ των μελών της, και ως εκ τούτου και η προστασία της
ανατροφής και ανάπτυξης του ίδιου του τέκνου.
Στην περίπτωση της υιοθεσίας τέκνου, η έννοια της οικογένειας ξεκινά να υφίσταται
όχι με βάση την ύπαρξη τυπικών κριτηρίων αλλά με βάση ουσιαστικά κριτήρια τα
οποία καθορίζονται από την ένταξη του τέκνου στην οικογένεια. Ως ένταξη του
παιδιού στην οικογένεια θεωρείται η ημερομηνία φυσικής παράδοσής του για
φροντίδα και ανατροφή με σκοπό την υιοθεσία, στους θετούς γονείς από τον κατά
περίπτωση φορέα που είχε το παιδί υπό την προστασία του. Κρίσιμο λοιπόν, είναι
το χρονικό σημείο της ένταξης του τέκνου στην οικογένεια, ακριβώς επειδή από το
σημείο αυτό εκκινεί η ανάπτυξη των οικογενειακών σχέσεων, των σχέσεων στοργής
και αγάπης μεταξύ των μελών της οικογένειας και οι υποχρεώσεις των θετών
γονέων προς το υιοθετούμενο τέκνο για την ορθή και επιμελή ανατροφή και
φροντίδα του.
Συνεπώς, δεδομένου ότι ο σκοπός της διάταξης του αρ. 53 του νόμου 3584/2007
όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 34 του νόμου 4590/2019 και κατόπιν με το
αρ. 29 του νόμου 5043/2023, είναι ακριβώς η προστασία της οικογένειας η οποία
είναι αναγκαίο να έχει ως γνώμονα τα συμφέροντα του ίδιου του τέκνου, οφείλει
αυτή να χορηγείται όχι με άξονα το τυπικό πέρας της διαδικασίας της υιοθεσίας
αλλά με βάση το ουσιαστικό πέρας αυτής που είναι η ένταξη του υιοθετούμενου
τέκνου στην οικογένεια των θετών γονέων του, ήτοι η παράδοσή του σε αυτούς
αναλαμβάνοντας την ευθύνη και την υποχρέωση της φροντίδας και επιμέλειάς του.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΝΩΤΕΡΩ ΛΟΓΟΥΣ
ΓΝΩΜΟΔΟΤΩ
Ότι η τρίμηνη γονική άδεια του αρ. 53 του νόμου 3584/2007 όπως αυτό
τροποποιήθηκε και ισχύει με το άρθρο 34 του νόμου 4590/2019 και κατόπιν με το
αρ. 29 του νόμου 5043/2023, μπορεί να χορηγηθεί από την ένταξη του
υιοθετούμενου τέκνου στην οικογένεια, η οποία πιστοποιείται με την απόφαση
του φορέα που είχε υπό την προστασία του το τέκνο και το παρέδωσε στους
θετούς γονείς, και δεν τελεί υπό την αίρεση της έκδοσης τελεσίδικης δικαστικής
απόφασης.
Αθήνα, 25-1-2024
Ο γνωμοδοτών δικηγόρος